2 Φεβρουαρίου, 2025

Fad δίαιτες ή αλλιώς ‘θαυματουργές δίαιτες’

Παρακολουθώντας την ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας στον 21^ο αιώνα οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως έχει διευκολύνει κατά πολύ τις συνθήκες διαβίωσης μας, και παράλληλα έχει βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής μας σε πολλούς τομείς. Λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων αναπτύχθηκαν παράλληλα και υπηρεσίες όπως το ψηφιακό μάρκετινγκ και οι ψηφιακές πωλήσεις ή η διαφήμιση, υπηρεσίες που μερικά χρόνια πριν αποτελούσαν αχαρτογράφητα ύδατα για τους περισσότερους από εμάς.

Ενώ τα πλεονεκτήματα των νέων εξελίξεων είναι σημαντικά για πολλούς τομείς, η παροχή και η προώθηση υπηρεσιών και προϊόντων δεν συνοδεύεται πάντα με την απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση αναφορικά με τους ισχυρισμούς, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε υπηρεσίας. Λόγω των παραπάνω συνθηκών, η κοινωνία έχει επηρεαστεί και πολύ συχνά έχει «εθιστεί» στην αναζήτηση και υιοθέτηση εύκολων λύσεων για υπηρεσίες που υπόσχονται άμεσα αποτελέσματα. Κατά συνέπεια, οι νέες συνθήκες ενίοτε μπορούν να συνοδεύονται και με κινδύνους που ελλοχεύουν είτε σε θέματα εξαπάτησης, είτε σε θέματα που αφορούν την υγεία των καταναλωτών. Ένας από αυτούς τους πιθανούς κινδύνους αποτελούν και οι συστάσεις για Fad diets, γνωστές και ως «θαυματουργές δίαιτες».

Με τον όρο fad diet ή αλλιώς «θαυματουργή δίαιτα», αναφερόμαστε στα διατροφικά πλάνα που προωθούν αποτελέσματα, όπως η γρήγορη απώλεια βάρους, χωρίς να υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς τους. Δημοφιλή παραδείγματα περιλαμβάνουν προγράμματα που βασίζονται σε πολύ περιοριστικές διατροφές με ελάχιστα τρόφιμα ή ασυνήθιστους συνδυασμούς τροφών. Εναλλακτικά ενδέχεται να επιτρέπουν την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών μόνο σε συγκεκριμένες ώρες. Οι θαυματουργές δίαιτες συχνά περιλαμβάνουν δαπανηρά και περιττά προϊόντα διατροφής, συστατικά ή/και συμπληρώματα.

Για παράδειγμα, οι θαυματουργές δίαιτες χαρακτηρίζονται από:

Υπερβολική προβολή συγκεκριμένων τροφίμων
Σύσταση για υπερκατανάλωση ορισμένων τροφών, όπως εκείνων που περιέχουν προβιοτικά
Έμφαση στη σημασία κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας λιπαρών, με συνδυασμό χαμηλής ποσότητας υδατανθράκων
Ενθάρρυνση για διατροφή με εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες
Αποκλεισμός σημαντικών πηγών θρεπτικών συστατικών, όπως τα δημητριακά
Σύσταση κατανάλωσης συγκεκριμένων προϊόντων ή συμπληρωμάτων διατροφής που διαθέτουν
Σύσταση αυστηρού προγράμματος διατροφής, που επιτρέπει την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών μόνο σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας ή μόνο σε συνδυασμό με άλλες τροφές

Πολλές δίαιτες εξπρές μπορεί να οδηγήσουν σε αρχική απώλεια βάρους, αλλά αυτή η απώλεια βάρους συχνά αφορά τη μείωση άλιπης μάζας και υγρών, αντί για απώλεια λίπους. Συνήθως, αυτές οι δίαιτες δεν μπορούν να τηρηθούν μακροπρόθεσμα, καθώς στους περισσότερους ανθρώπους προκαλούν κόπωση από τους αυστηρούς κανόνες και περιορισμούς.

Παράλληλα όταν δαιμονοποιούνται ολόκληρες ομάδες τροφίμων και αγνοούνται τα εσωτερικά μηνύματα όπως το αίσθημα πείνας και ο κορεσμός, δημιουργείται ένας κύκλος απώλειας και επαναπρόσληψης βάρους. Αυτός ο κύκλος μπορεί να επηρεάσει τη αντίληψη μας για τη διατροφή, προκαλώντας συναισθήματα αποτυχίας, αντί να αναπτύξουμε τις δεξιότητες και την αυτοπεποίθηση που απαιτούνται για τη διαχείριση της διατροφής και του βάρους με ασφαλή τρόπο.

Αποφύγετε δίαιτες που:

Υπόσχονται μαγικές λύσεις για απώλεια βάρους χωρίς να αλλάξετε τον τρόπο ζωής σας, όπως χάπια αδυνατίσματος.
Υπόσχονται ταχεία απώλεια βάρους άνω του 1 κιλού την εβδομάδα (π.χ. κετογονική δίαιτα, ακραία ή πλήρης νηστεία).
Αποδίδουν “μαγικές” ιδιότητες καύσης λίπους σε συγκεκριμένες τροφές, όπως η δίαιτα με γκρέιπφρουτ, ο καφές (δίαιτα με καφεΐνη) ή ουσίες όπως το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού.
Προωθούν την αποφυγή ή τον αυστηρό περιορισμό ολόκληρων ομάδων τροφίμων, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι υδατάνθρακες ή βασικά τρόφιμα, όπως το σιτάρι (π.χ. δίαιτες πολύ χαμηλών υδατανθράκων/κετογονικές, δίαιτες κρεατοφαγίας ή παλαιολιθικές δίαιτες).
Προτείνουν την αντικατάσταση καθημερινών τροφών με ακριβά συμπληρώματα, ενέσεις ή ειδικά προϊόντα.
Προωθούν την κατανάλωση ενός μόνο είδους τροφής, όπως η δίαιτα με σούπα λάχανου, σοκολάτα ή βραστά αυγά, ή την αποφυγή μαγειρεμένων τροφών (δίαιτα ωμής τροφής).
Υποστηρίζουν ότι πρέπει να τρώτε τροφές σε συγκεκριμένους συνδυασμούς βάσει του γενετικού σας τύπου ή της ομάδας αίματός σας (δίαιτα ομάδας αίματος).
Ισχυρίζονται ότι η παχυσαρκία οφείλεται σε αλλεργία τροφίμων ή μυκητιασική λοίμωξη.
Συνιστούν “αποτοξίνωση” ή αποφυγή συνδυασμών τροφών, όπως φρούτα μαζί με γεύματα.
Υποστηρίζουν ότι μπορείτε να επιβιώσετε χωρίς φαγητό ή μόνο με υγρά (π.χ. νηστεία με νερό ή αποτοξίνωση με χυμούς).
Δεν προσφέρουν επιστημονική τεκμηρίωση, παρά μόνο προσωπικές ιστορίες επιτυχίας.
Εστιάζουν αποκλειστικά στην εμφάνιση, αντί για τα οφέλη στην υγεία, και έχουν αυστηρούς κανόνες.
Πουλάνε προϊόντα ή συμπληρώματα και όχι επιστημονικά τεκμηριωμένες συμβουλές.
Βασίζονται σε μία μόνο μελέτη, μαρτυρίες και προτείνουν μη ρεαλιστικές ποσότητες τροφίμων.
Προτείνουν την ίδια δίαιτα για όλους, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη εξατομικευμένες ανάγκες.
Υποστηρίζουν ότι βασίζονται σε κάποιο “μυστικό” που οι γιατροί δεν γνωρίζουν ή “δεν θέλουν να μάθετε”.
Ισχυρίζονται ότι οι τροφές μπορούν να αλλάξουν τη χημεία του σώματος.
Παρερμηνεύουν ιατρικές εξετάσεις ή τη λειτουργία του σώματος, όπως η αλκαλική δίαιτα ή η δίαιτα κολλαγόνου.
Προβάλλονται ως “ευεξία” αλλά στην πραγματικότητα αφορούν αυστηρό έλεγχο τροφίμων

Να θυμάστε: Αν κάτι ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, πιθανότατα δεν είναι!

Όλες οι θαυματουργές δίαιτες έχουν ένα κοινό. Προτείνουν μια προσωρινή λύση για μια κατάσταση που για πολλούς ανθρώπους αποτελεί πρόκληση για όλη τους τη ζωή. Αναφερόμαστε στην απώλεια βάρους.

Μόλις οι διατροφές αυτές σταματήσουν, τα οφέλη εξαφανίζονται. Εστιάζουν στην άμεση απώλεια βάρους, βοηθώντας στο να χαθούν άμεσα κάποια κιλά, αλλά μόλις σταματήσει η δίαιτα η επανάκτηση τους είναι δεδομένη. Αυτό συμβαίνει, διότι οι δίαιτες αυτές δεν εστιάζουν στον τρόπο ζωής του καθενός, επομένως λείπει η εξειδίκευση και παράλληλα δεν αποτελούν βιώσιμες επιλογές.

Οι εξαιρετικά περιοριστικές δίαιτες είναι εξαιρετικά δύσκολο να τηρηθούν. Η απομάκρυνση ολόκληρων τροφών μπορεί να σας αφήσει με αίσθημα στέρησης και να προκαλέσει λιγούρες. Επιπλέον, οι περισσότερες θαυματουργές δίαιτες δεν επιτρέπουν πολλή ευελιξία. Έτσι, «παραβιάζετε» τη δίαιτά σας. Ως εκ τούτου, την εγκαταλείπετε επειδή είναι απλώς πολύ δύσκολο να τη διαχειριστείτε.

Και καθώς οι περισσότερες θαυματουργές δίαιτες δεν ενσωματώνουν άλλες τροποποιήσεις για έναν υγιεινό τρόπο ζωής, όπως η άσκηση, η βελτίωση των συνηθειών ύπνου ή η μείωση του άγχους, μόλις σταματήσετε να ακολουθείτε τη δίαιτα, το βάρος σας επιστρέφει στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε.

Η διαδικασία απώλειας βάρους απαιτεί χρόνο, προσπάθεια και σίγουρα δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις που προσφέρουν άμεσο αποτέλεσμα χωρίς τη σχετική προσπάθεια. Μερικές συμβουλές για απώλεια βάρους και υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών περιλαμβάνουν:

Κατανάλωση ποικιλίας μη επεξεργασμένων ή ελάχιστα επεξεργασμένων τροφών
Υιοθέτηση κατανάλωσης φρέσκων φρούτων και λαχανικών περίπου στο μισό πιάτο του κάθε γεύματος
Σωστός έλεγχος της μερίδας των γευμάτων
Υιοθέτηση φυσικής άσκησης
Διαχείριση του άγχους σας σε φυσιολογικά επίπεδα
Διαφύλαξη χρόνου για επαρκή ύπνο και ξεκούραση
Φροντίδα για να παραμένουμε ενυδατωμένοι

Η επιρροή από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οδηγεί συχνά στην υιοθέτηση τέτοιων μαγικών συνταγών, με σκοπό το γρήγορο και εύκολο αποτέλεσμα που στην πραγματικότητα, δεν υφίσταται. Προς αποφυγή, οποιασδήποτε παραπληροφόρησης ή ψευδούς καθοδήγησης, οι διαιτολόγοι – διατροφολόγοι είναι οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες που μπορούν να ενημερώσουν τον κοινό με αξιοπιστία και να παρέχουν συμβουλευτική για μια επιτυχημένη απώλεια βάρους, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και στον τρόπο ζωής του κάθε ανθρώπου.

Οι θαυματουργές δίαιτες μπορεί να είναι δελεαστικές, καθώς υπόσχονται μια γρήγορη λύση σε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα, αλλά παρόλα αυτά οι περιοριστικές ή ακραίες δίαιτες χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση μπορεί να θέσουν την υγεία μας σε κίνδυνο. Η υιοθέτηση μιας τέτοιας δίαιτας μπορεί να οδηγήσει σε κύκλους απώλειας και επαναπρόσληψης βάρους.

Οι διαιτολόγοι μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε εάν οι διατροφικές πληροφορίες είναι ασφαλείς και αν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα. Ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσουμε ένα υγιές βάρος είναι να εξετάσουμε τη διατροφή μας ολιστικά . Μέσω υιοθέτησης υγιεινών επιλογών, ποικιλίας και ισορροπίας στην διατροφή μας, σε συνδυασμό με προσαρμοσμένη φυσική δραστηριότητα θα επιτύχουμε σημαντικά βήματα για τον στόχο μας. Παράλληλα αξιολογώντας τα σήματα που μας εκπέμπει o οργανισμός μας, όπως το αίσθημα της πείνας ή ο κορεσμός, θα μάθουμε να συμβιώνουμε αρμονικά μαζί του και με την απαραίτητη αυτοπεποίθηση θα έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.

https://www.bda.uk.com/resource/fad-diets.html

https://health.clevelandclinic.org/fad-diets

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15113737

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9294402

https://www.eatright.org/health/wellness/diet-trends/staying-away-from-fad-diets

https://www.jandonline.org/article/S0002-8223(01)00222-X/abstract